Nee ik ga niet verhuizen naar Rusland.
Wel maakte ik deze week wat leuke dingen mee met betrekking tot improvisatie die ik graag met je wil delen. Geen hele theorieën, wel leuk verhaaltje.
Ik zit in de bus naar huis en op enig moment stappen er twee dames in. De oudste mevrouw, ik gok zo’n 70 jaar oud, gaat aan de ene kant op een mindervalidenplaats zitten en de ander, ik gok haar dochter, gaat aan de andere kant van het gangpad zitten met de tas van haar moeder. Ze beginnen een geanimeerd gesprek in een taal die ik niet spreek, ik dacht in eerste instantie aan Roemeens. “Eigenlijk zou ik de mevrouw voor me even moeten aanspreken en vragen welke taal ze spreekt. Nou ja, of niet, het is ook niet zo belangrijk…”
Meteen kreeg ik een dof gevoel en ik dacht: dit gevoel herken ik! Dit had ik eergisteren ook in de avond!
Ik doe op woensdagavonden mee met drie kennismakingsavonden Psychodrama bij Laura Las Coaching in Tilburg. We leren hierbij om samen met de ‘psychodramaregisseur’ situaties uit het dagelijkse leven op de speelvloer neer te zetten om thema’s als kwetsbaarheid te kunnen onderzoeken. Hierbij is er steeds een hoofdrolspeler, de protagonist, die iets uit zijn of haar dagelijks leven wil onderzoeken. De regisseur zet met deze hoofdrolspeler een drama op, ondersteund door een professionele vaste dubbel. Deze vaste dubbel blijf fysiek in de buurt van de protagonist en kan af en toe verwoorden wat de protagonist voelt of denkt – en dit bij de protagonist toetsen. Naast de vaste dubbel mogen wij als andere deelnemers in de groep ook inspringen om te dubbelen om zo de protagonist te helpen met het verwoorden van diens gedachte en gevoel.
En het is bij dit dubbelen dat ik het doffe gevoel ook ervoer. Wat gebeurde er namelijk? (Dit heeft niemand gedubbeld). Ik merkte dat ik me inhield om op te springen en gedachten of emoties te voeden. Ik ben als improvisatieacteur en trainer wel gewend om dit te doen met als doel om een scène theatraal interessanter te maken, maar dat wil je in deze situatie nu net niet. Je wil immers dicht aansluiten bij wat er op dat moment gebeurt en dat proberen te verwoorden om zo de ervaring van de hoofdrolspeler te ondersteunen.
Tot twee keer toe kreeg ik een idee en stopte ik het weer weg, omdat ik niet zeker wist wat of dit mijn theaterhoofd was die iets wilde spicen of dat ik echt iets zag dat aansloot bij het drama. Inmiddels springen de andere deelnemers wel op en geven de ene na de andere dubbel toe die iets bijdraagt aan het gespeelde drama. “Joehoe, noem jij jezelf nou improvisatieacteur?”, roept mijn innerlijke criticus van binnen.
Hallo Jeroen! Wacht eens even! Dit is toch precies wat je niet wil? Een regeltje opleggen, vinden dat de dubbel precies goed moet zijn. Waarschijnlijk weten de anderen het ook niet zeker, maar ja, dat zie ik niet van de buitenkant. Ik vergelijk mijn innerlijke twijfel weer met de uiterlijke verschijning van de anderen die wel opspringen. Waarom moet ik dit nu opeens weer wel goed kunnen? En moet ik nu niet juist gewoon afgaan op mijn intuïtie en dan zien we wel weer of het ook past bij wat de hoofdrolspeler voelt?
Dit laatste denk ik allemaal in de bus, dus ik heb het nog niet anders kunnen doen in de praktijk. Maar hier in de bus besluit ik vol voor mijn eigen impuls te gaan. Ik spreek de mevrouw voor me aan, de dames blijken Russisch te zijn. Het wordt een super leuk gesprek en met handen, voeten en de dochter als onervaren tolk Nederlands – Russisch hebben we het over muziek en over het feit dat ik op de Spaanse kleinzoon van de oude mevrouw schijn te lijken. Het doffe gevoel in mij maakt plaats voor positieve energie. Zucht, zo simpel kan het dus zijn…
Altijd een beetje balen als je bekende impromeneer Keith Johnstone weer ergens gelijk in moet geven… maar dit citaat van hem klopt nog als een bus: “Zij die ‘Nee’ zeggen worden beloond met de veiligheid die ze bereiken. Zij die ‘Ja’ zeggen worden beloond met de avonturen die ze beleven.”
Zodra ik zie dat de dochter op de knop drukt om de bus bij de volgende halte te laten stoppen, pak ik mijn telefoon (1 procent batterij, snel!!) en zoek ik gauw op hoe je in het Russisch “Tot ziens” zegt. Even later stappen ze uit en met een grijns zeg ik:
“Do svidanya!”
Ps. Overigens heb ik de dag voor de busreis een ontzettend leuke improvisatievoorstelling gespeeld met de Tilburg Tigers waarin ik naar hartenlust mijn impulsen heb kunnen volgen!