Een blogberichtje voor wie graag op het podium improviseert…. dit artikel geeft wat achtergrondinformatie bij de workshop Improviseren met Voice Dialogue van 27 mei 2018.
Improvisatie is altijd anders?
Lekker het podium op om te spelen. Mijn beeld van improvisatietheater is dat van zonder voorbereiding de speelvloer op stappen en met een open blik kijken wat er komt. En het is ook elke keer anders! Je speelt immers steeds met andere mensen, met verschillende input vanuit je publiek, op verschillende plekken.
Tja, eigenlijk is het enige wat niet zo vaak verandert jijzelf. Ja, natuurlijk kun je in theorie bij elke gelegenheid iets anders spelen. Maar heb jij niet ook een go-to personage, grapje, kwinkslagje waar je gemakkelijk in “terechtkomt”? Of vind je het bijvoorbeeld prima om verdrietig te spelen, maar wordt je niet zo vaak boos in een scene?
Of misschien herken je wel dat een medespeler met veel verve een best wel grof personage kan spelen dat je eigenlijk maar irritant vindt, dat je nooit zou willen spelen. Of dat je een medespeler juist bewondert om zijn mooie stille spel en dat je merkt dat het jou niet goed lukt om dat in te zetten.
Hoe zou het zijn als jij meer kanten van jezelf kon laten zien als speler?
Ingebakken
Dat is nog best een uitdaging. Je bent nu eenmaal een mens en als mens heb je bepaalde aangeleerde patronen. Het is niet zo vreemd dat hoe jij je van nature in het dagelijkse leven gedraagt ook invloed heeft op hoe je bent als speler. Het leuke van improvisatietheater is wel dat je alle vrijheid hebt om met gedrag te experimenteren. Op een speelse manier leren. En dan maakt het niet uit wat daarvoor je motivatie is. Misschien wil je gewoon een betere speler worden en artistiek worden uitgedaagd. Of wil je door middel van theater beter worden in bepaald soort gedrag om beter in je vel te zitten in het dagelijkse leven. Misschien wel allebei! Dus, wat kunnen we doen om voorgoed afscheid te nemen van onze patronen en helemaal vrij te zijn in onze keuze wat we willen spelen?
Nou, niet zo veel dus.
Primaire en Verstoten Delen
Nu niet stoppen met lezen! Ho!
Ik bedoel dat we niet zo gek veel kunnen doen om voorgoed afscheid te nemen van onze patronen. Wat we wel kunnen doen is proberen om er meer bewustzijn over te creëren zodat er meer ruimte komt om keuzes te maken.
De zelfinzichtmethode Voice Dialogue kan ons daarbij helpen. Bij Voice Dialogue gaan we ervan uit dat je naar je eigen persoonlijkheid kunt kijken en kunt zien dat die uit verschillende delen bestaat. Sommige van die delen kennen we goed en voelen heel bekend aan. Het zijn deze Primaire Delen met wie we ons gedurende het grootste deel van de dag identificeren en die ons doen en laten, ons denken en voelen voor een groot deel bepalen. Zo herkennen veel mensen wel een Harde Werker, een Pleaser of een Rationele Denker in zichzelf. Deze Primaire Delen hebben we vanaf onze jeugd ontwikkeld om onze kwetsbaarheid te beschermen en om te kunnen overleven. Door bijvoorbeeld hard te werken verzekeren we ons van de waardering en liefde van andere mensen en kunnen we bijvoorbeeld geld verdienen om in onze eerste levensbehoeften te voorzien.
Met aan de ene kant van onze persoonlijkheid de sterke Primaire Delen, zijn er aan de andere kant ook de delen die minder ontwikkeld zijn of door ervaringen in ons leven zijn weggestopt. Zo kent niet iedereen een sterke Egoïstische of Sensuele of Woedende Kant van zichzelf, of is voor sommige mensen überhaupt Voelen of Kwetsbaarheid onbekend. Deze Verstoten Delen zijn de delen van onszelf die niet gewaardeerd werden door onze omgeving en waarvan we onder invloed van onze ouders, leraren en belangrijke anderen bewust en/of onbewust hebben geleerd dat ze niet ok zijn.
Meerwaarde voor theater
Wat levert deze kennis ons op in de context van theater?
Allereerst geeft het inzicht in de verschillen tussen het natuurlijke spelgedrag van spelers. Iemand met een sterke Pleasende Kant zal een hele andere speler zijn dan iemand met een sterke Autonome Kant of Innerlijke Leider. En een speler met een innerlijke Perfectionist of Harde Werker zal op een hele andere manier spelen dan een speler met een sterke Levensgenieter.
Ten tweede kan bewustwording van je patronen je helpen bij het idee dat je meer bent dan alleen je bekende Primaire Delen. Je bent geen Perfectionist, je hebt een sterke perfectionistische kant. Je kunt leren om met meer afstand naar deze delen te kijken zodat je er niet meer mee gaat samenvallen en dus meer keuzevrijheid krijgt, ook in je spel.
Tot slot: als het je lukt om ook de Verstoten Delen meer toe te laten, wordt het ook gemakkelijker om meer verschillende personages te spelen die theatraal interessant zijn! Komen we niet naar het theater om juist ook de egoïstische, sensuele en woedende personages te zien, afgewisseld door de gevoelige en kwetsbare personages? Het is gemakkelijker om deze personages te spelen als je deze stukken ook in jezelf al hebt ontmoet.
Met zorg voor kwetsbaarheid
Je kunt dus veel rijkdom in spel winnen door te onderzoeken wat voor soort spel voor jou automatisch komt en welk spel buiten je comfortzone ligt (nog even los van de waarde die het voor jou kan hebben in het dagelijkse leven). Wees blij met je kracht en het spel dat je van nature makkelijk laat zien, waardeer het! Dan kun je vervolgens het spel wat ongemakkelijk en net niet helemaal als “jou” voelt gaan uitproberen. Wees vriendelijk naar jezelf en gun jezelf de tijd om ermee te experimenteren. Zodat je steeds meer op je gemak wordt in je ongemak.
En als er iets kwetsbaars in jou wordt geraakt als je ‘de andere kant’ gaat proberen, stop het dan niet weg maar heb er liefdevolle aandacht voor. Heb het erover met je medespelers. Heb het erover met een docent/trainer/coach. En als je zelf lesgeeft, creëer een sfeer waarin de spelers mogen falen en waarin er veilige ruimte is voor wat spannend en ongemakkelijk is.
Ik wens je er veel plezier mee, hopelijk kun je steeds weer nieuwe personages ‘in jezelf’ ontdekken!
Geprikkeld om aan de slag te gaan en echt te gaan ervaren hoe je met Voice Dialogue kunt werken? Kom dan op 27 mei meedoen met de ‘Maastricht Monthly’ workshopdag van Troeba in Maastricht. Liever 1-op-1 kennismaken met je eigen patronen of wil je gewoon meer info over Voice Dialogue? Neem dan eens een kijkje op www.tesserscoaching.nl.